GEMEREK’İN TARİHÇESİ
Gemerek’in kurulduğu tarih ve kim tarafından kurulduğu tam olarak bilinmemektedir. Selçuklu Sultanı Alparslan’ın 1071 yılında Malazgirt Savaşını kazanmasından sonra Türklerin Anadolu’yu fethetmeleri ve ayak basmaları ile kurulmuş bir yerleşim merkezi olduğu söylenmektedir. Selçuklu döneminde de önemli bir yerleşim yeri olan Gemerek Osmanlı padişahlarından Kanuni Sultan Süleyman’ın Nahcivan seferi sırasında konakladığı kaynaklarca ifade edilmektedir. Çepni kasabasında bulunan cami, mezar taşları ve kitabelerdeki bilgilerden bunlar anlaşılmaktadır.
Zamanla Ermeniler gelip yerleşmişler ve hatta çoğunluğu ele almışlardır. 1. Dünya Savaşında doğuda olduğu gibi Rusların ve diğer yabancı güçlerin kışkırtması ile isyanlara katılmışlar, halkımıza çok kötülük etmişlerdir. Savaştan sonra sürgüne gönderilenler hariç Gemerek ve köylerinde yetmişten fazla ermeni iyi ve asıl aileler Türkler tarafından himaye edilerek Gemerek’te kalmaları sağlanmıştır. 1950 yılından sonra da zamanla çok sayıdaki ermeni aile ilçe ve köyleri terk ederek İstanbul’a ve bir kısmı da yurt dışına gitmişlerdir.
Gemerek adının nereden geldiği tam olarak bilinmemektedir. Yalnız anlatılanlara göre Gemerek’in girişinde çok eskiden kalma beyaz bir kemer (köprü görünümünde) varmış. Buraya Samsun limanından Anadolu’ya nakliye yapan kervanlar Kemeri Ak derlermiş. Bu adın zamanla Gemerek şeklinde söylendiği hikaye edilmektedir.
Ermeniler ise Gemerek’in adının Gamarak’tan gelme olduğunu söylemektedirler. Gamarak’ın Türkçesi yarım ay demekmiş. Gemerek’in kuruluş ve yerleşim şekli yarım aya benzediğinden, bu yöreye Gamarak adının verildiğinden bahsetmektedirler.
Şu anda Ermenistan Erivan’da Norgamarak-Yenigemerek adında bir yerleşim yeri bulunmakta imiş. Arjantin’e göç eden Ermeniler mağazalarına isim olarak Gemerek koymuşlar. 1. Dünya ve İstiklal Savaşlarında birçok Gemerek evladı şehit olmuştur. Bunlardan biri de 16 Mart Şehitliğinde yatan Habil (Şarkışlalı Habil diye geçer) Gemereklidir. Sivas Kongresinde Atatürk’ün en yakınlarında bulunan Hoca Ahmet Efendi ve Konya’da büyük alim ve ilim adamı Ali Kemali Gemereklidir.
Cumhuriyet döneminin ilk kadın belediye meclis üyesi Gemereklidir.
Doğudan batıya, batıdan doğuya, güneyden kuzeye, kuzeyden güneye giden tüm uçaklara işaret ve yön veren Vor istasyonu Gemerek’te bulunmaktadır.
Gemerek ilçesi enlem ve boylam bakımından Türkiye için kesiştiği nokta olup, yani Türkiye’nin doğu-batı, güney-kuzey nokta merkezidir.
Gemerek Şarkışla ilçesine bağlı bir nahiye iken 1953 yılında ilçe olmuştur. Dördü nahiye otuz dört köyü bulunmaktadır.
Gemerek Sivas iline bağlı olup bin yüz elli üç kilometrelik bir alana sahiptir. İlçe nüfusu 5500 civarındadır. Köyleri ile birlikte otuz bini aşmaktadır.
Gemerek ve çevresinde buğday, arpa, çavdar, yonca, mercimek, fasülye, nohut, patates, şeker pancarı, ayçiçeği, sebzelerden domates, biber, salatalık, lahana, soğan, meyvelerden kavun, karpuz, elma, armut, kayısı, erik, ceviz ve üzüm yetişmektedir. Ayrıca mera ve ahır hayvancılığı da yapılmaktadır.
Gemerek’in en meşhur yemekleri ise şunlardır:
Mantı, içli köfte, kasım böreği, su böreği, yaprak sarma, arabaşı, boranaşı, ekmekaşı, madımak, yarma aşı, yayla çorbası, tarhana çorbası, düğürcük çorbası, kete, kesme çorba, patates dolması, erişte, ufacıklı, höşmerim, asude, baklava, sütlaç, hurma tatlısı(kalburabastı), tandırda pişen açık ekmek, pobuç ekmek, halka ekmek, patlıcan közlemesi.
Follow
çok güzel bir derleme olmuş sayın Nejdet Bayraktaroğlu agabeyime çok çok teşekkürlerimi bildirir allahtan rahmet dilerim ruhu şad mekanı cennet olsun.